ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΜΕ ΤΟ ΦΩΣ
Έχουμε ήδη μιλήσει για την αισθητική της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής, όπως αυτή πραγματώνεται μέσα από τις οπτικές εκλεπτύνσεις. Ένα άλλο χαρακτηριστικό με καθαρά εικαστική πρόθεση είναι η μορφολογική διαμόρφωση των όγκων, με τρόπο ώστε να συνομιλούν με το φως του ήλιου.
Όταν ένα κτίριο λούζεται από το σκληρό μεσογειακό φως, οι όγκοι πολλές φορές ακυρώνονται, αφού οι σκιάσεις είναι ελάχιστες. Έτσι, για παράδειγμα, ένα κυλινδρικό στοιχείο δεν δίνει ενδεχομένως την τρισδιάστατη αίσθησή του όγκου του όταν βομβαρδίζεται από το άπλετο φως της Ελλάδας. Αυτό φαίνεται ότι είχε γίνει αντιληπτό από τους αρχαίους αρχιτέκτονες, οι οποίοι κατέφυγαν σε διάφορες μορφοπλαστικές λύσεις για να συλλάβουν το φυσικό φως και να δημιουργήσουν τις κατάλληλες φωτοσκιάσεις και αντιθέσεις, αναδεικνύοντας βασικά στοιχεία του συνόλου.
Ένα από τα στοιχεία που αναδεικνύονται εμφατικά είναι ο κίονας. Οι απαραίτητες φωτοσκιάσεις εδώ, δημιουργούνται από τις ραβδώσεις, οι οποίες απολήγουν σε ακμές στον δωρικό ρυθμό και σε ταινίες στον ιωνικό. Δύσκολα μπορούμε να φανταστούμε γιατί επιλέχθηκε μια τόσο δύσκολη στην υλοποίησή της μορφοποίηση, εκτός μόνον αν υπάρχει ένα αισθητικό κίνητρο.
Παρατηρούμε επίσης ότι πάντα οι τοίχοι βρίσκονται στο σκοτάδι, με αποτέλεσμα οι κίονες του πτερού (της κιονοστοιχίας δηλαδή) να προβάλλονται εντονότερα. Δημιουργείται έτσι μία σχέση φωτός – σκιάς, που αναδεικνύει όλο το οικοδόμημα και κάνει το μάτι να διακρίνει βασικές ρυθμολογικές εκφάνσεις.
Παρόμοιο παιχνίδι με το φως γίνεται και με άλλα στοιχεία, όπως οι τρίγλυφοι, οι εγχαράξεις των κιονόκρανων, τα γλυπτά στις μετόπες κλπ.
Γνωρίζατε ότι:
Η κατασκευή των κιόνων ήταν από τις πιο δαπανηρές εργασίες που γινόντουσαν για την αποπεράτωση του ναού. Δινόταν μεγάλη σημασία στις αναλογίες του, έτσι ώστε στην περίπτωση του δωρικού, το ύψος να μην ξεπερνά τις πέντε με έξι φορές την κάτω διάμετρο του και στην περίπτωση του ιωνικού τις οκτώ. Αυτό, άσχετα με το απόλυτο ύψος, έδινε μια αντιπροσωπευτική, λίγο πολύ, αναλογία στον κίονα του κάθε ρυθμού. Για αυτό λέμε π.χ. ότι οι ιωνικοί κίονες είναι ραδινοί, ενώ οι δωρικοί πιο στιβαροί.
Πηγή: etem.gr
